UNESCO

Ημερομηνία Έναρξης: 30 Ιανουαρίου 2009
Ημερομηνία Λήξης: 30 Ιανουαρίου 2009

Αρμονία ανθρώπου & Φύσης – Βιώσιμη Ανάπτυξη

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ BIOSPHERE RESERVE (BR)

Είναι ένα Δίκτυο περιοχών χερσαίων ή ακτών/θαλάσσιων οικοσυστημάτων ή συνδυασμός των παραπάνω, οι οποίες είναι διεθνώς αναγνωρισμένες στο πλαίσιο του Προγράμματος της UNESCO «Άνθρωπος και Βιόσφαιρα» (Man and the Biosphere MAB).
Κάθε τέτοια περιοχή πρέπει να εκπληρώνει τρείς συμπληρωματικές λειτουργίες:

• Μια λειτουργία διατήρησης (είδη, οικοσυστήματα, τοπία κλπ),
• Μια λειτουργία ανάπτυξης (ενίσχυση αειφορικής οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης) και
• Μια λειτουργία διοικητικής υποστήριξης(υποστήριξη επιδεικτικά έργα, περιβαλλοντική εκπαίδευση και κατάρτιση, έρευνα και παρακολούθηση τοπικών και διεθνών θεμάτων που σχετίζονται με την διατήρηση και αειφόρο ανάπτυξη).

Τα γενικά κριτήρια για την ένταξη μιας περιοχής στο σχεδιασμό ως BR είναι:

• Να περιλαμβάνει ένα μωσαϊκό από οικοσυστήματα αντιπροσωπευτικά των κυριότερων βιογεωγραφικών περιοχών αλλά και μια διαβάθμιση ανθρώπινων παρεμβάσεων
• Να έχει μια βαρύτητα στην διατήρηση της βιοποικιλότητας
• Να παρέχει την ευκαιρία για μια αξιοποίηση και επιδεικτική προσέγγιση βιώσιμης ανάπτυξης σε περιφερειακό επίπεδο
• Να έχει κατάλληλο μέγεθος για να πληροί τις τρείς λειτουργίες που αναφέρονται παραπάνω
• Να παρέχει τη δυνατότητα αξιοποίησης των τριών αυτών λειτουργιών μέσω θεσμοθέτησης τριών ζωνών: Ένα πυρήνα εφαρμογής κάποιων πρακτικών προστασίας, μια μεταβατική ζώνη/ες υποστήριξης της κεντρικής, όπου θα επιτρέπονται κάποιες συμβατές δράσεις και κάποια περιφερειακή/ές ζώνη/ες, όπου θα προτείνονται αναπτυξιακές δραστηριότητες σε αειφορική βάση.

Οι οργανωτικές ρυθμίσεις για την περιοχή θα πρέπει να γίνονται από ένα κατάλληλης εμβέλειας σχήμα από δημόσιες αρχές, τις τοπικές κοινότητες και ιδιωτικό τομέα της περιοχής
Επιπλέον θα είναι καλό να ληφθεί πρόνοια:

• Για μηχανισμούς που θα ελέγχουν και θα διαχειρισθούν τις ανθρώπινες χρήσεις και δραστηριότητες στην μεταβατική ζώνη
• Ένα διαχειριστικό σχέδιο για την περιοχή
• Ένας φορέας για την εφαρμογή αυτού του σχεδίου
• Προγράμματα για έρευνα, παρακολούθηση, εκπαίδευση και κατάρτιση.

Βασικό στοιχείο για το Δίκτυο είναι η συμμετοχή του τοπικού πληθυσμού και η από κάτω προς τα πάνω προσέγγιση(bottom-up approach) σε όλα τα στάδια του σχεδιασμού. Για το λόγο αυτό καθοριστικό ρόλο παίζει η εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού για τη σημασία του περιβάλλοντος και τη διατήρησή του αλλά και η συνειδητοποίηση από τον πληθυσμό της αξίας της ταυτότητας της περιοχής η οποία αποτελεί το συγκριτικό της πλεονέκτημα.
Υπάρχουν σήμερα 531περιοχές BR σε περισσότερες από 105 χώρες.

Η ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ

Η Αναπτυξιακή Ολυμπίας Α.Α.Ε. ΟΤΑ(ΑΝΟΛ ΑΕ), έχει υποβάλλει πρόταση στην UNESCO για την χρηματοδότηση μιας μελέτης για ένταξη περιοχής της Πελοποννήσου στο Δίκτυο BR.
H UNESCO-BRESCE (Περιφερειακό Γραφείο της Ευρώπης για την Επιστήμη και τον Πολιτισμό), επιχορήγησε την εταιρεία για την εκπόνηση της μελέτης και την δημιουργία υλικού ενημέρωσης, (έντυπου και ηλεκτρονικού), με συνολικό προϋπολογισμό 20.000 $.
Προτείνεται για ένταξη στο δίκτυο η περιοχή γύρω από τον Ναό του Επικούρειου Απόλλωνα που αποτελεί ήδη μνημείο προστατευόμενο από την UNESCO, ως μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Η περιοχή γύρω από τον Επικούρειο Απόλλωνα που εκτείνεται σε δύο Νομούς (Ηλείας και Μεσσηνίας) εκτιμάται ότι πληροί τα απαραίτητα κριτήρια. Έτσι διαθέτει μια εξαιρετική βιοποικιλότητα μεσογειακών οικοσυστημάτων. Διαθέτει ένα σημαντικό πολιτιστικό απόθεμα και μάλιστα διαφόρων ιστορικών περιόδων όπου διαμορφώνουν ένα ισορροπημένο αποτέλεσμα της συνύπαρξης ανθρώπου και Φύσης.
Επιπλέον παρουσιάζει όλες τις δυνατότητες και προοπτικές για μια αειφορική ανάπτυξη βασισμένη στον αγροτουρισμό με την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου σχεδίου.
Τέλος δίνει την δυνατότητα ενός κρίσιμου μεγέθους στα πλαίσια του οποίου μπορούν να αναπτυχθούν ζώνες διαφορετικών δυνατοτήτων και βαθμού προστασίας

Η προτεινόμενη κατ’ αρχήν περιοχή περιλαμβάνει τους δήμους:

Ανδρίτσαινας
Φιγαλείας
Αλιφείρας
Σκιλλούντος(τμήμα)
Ζαχάρως(τμήμα)
Είρας
Αυλώνος
Δωρίου
Αετού

Οι δήμοι μπορούν να αποφασίζουν την ένταξή τους σταδιακά, μετά από διαδικασία διαβούλευσης. Είναι δυνατή επίσης η επέκταση της περιοχής μετά από αίτηση δήμων, εφόσον βρίσκονται στην ίδια ανθρωπογεωγραφική ενότητα και παρουσιάζουν κοινά χαρακτηριστικά.

ΟΙ ΠΟΡΟΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
Η περιοχή παρέμβασης διαθέτει αξιόλογους φυσικούς και πολιτιστικούς πόρους οι οποίοι αποτελούν σημαντικό συγκριτικό της πλεονέκτημα για την ένταξή της στο Δίκτυο BR αλλά και για την βιώσιμη ανάπτυξή της.
Αναφέρουμε ενδεικτικά:

Σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία παγκόσμιας σημασίας:

• Ναός του Επικούρειου Απόλλωνα
• Αρχαία Φιγαλεία-Ναός της Αθηνάς
• Αρχαία Ακρόπολη του Λεπρέου
• Αρχαία Αλίφειρα
• Θεισόα
• Ακρόπολη της Πλατιάνας

Ιστορικά μνημεία και κτίρια, μοναστήρια:

• Βυζαντινός Ναός της Ισοβας
• Βυζαντινός Ναός της Φιγαλείας
• Μονή Σεπετού
• Μονή Παναγίας Ναφιλιώτισσας στην Ανδρίτσαινα

Σημαντικά στοιχεία αγροτικής πολιτιστικής κληρονομιάς, Παραδοσιακές Γέφυρες, Βρύσες, νερόμυλοι, παραδοσιακά ελαιοτριβεία κλπ

Παραδοσιακούς πετρόκτιστους οικισμούς
Αναφέρουμε τον Οικισμό Ταξιάρχες(χαρακτηρισμένος παραδοσιακός), την Ανδρίτσαινα, τη Θεισόα, τη Φιγαλεία, τη Λινίσταινα, τα Περιβόλια, τη Ν. Φιγαλεία κλπ

Αξιόλογο φυσικό περιβάλλον και βιοτόπους:
Τα ποτάμια Αλφειό και Νέδα, με τους παραποτάμους τους. Κατά μήκος τους ο επισκέπτης θα συναντήσεις πανέμορφα φαράγγια, γάργαρα νερά, καταρράκτες, σπήλαια κλπ

Μνημείο της Φύσης έχει χαρακτηρισθεί ο σφένδαμος στο Σιδηρόκαστρο του Δ. Αυλώνος
Στα σημαντικά δάση αναφέρουμε το Δασικό σύμπλεγμα Λαπίθα και Δάσος της Σμέρνας, το δάσος στο Ζαχοβούνι στο δήμο Αλιφείρας, τα δάση της Ανδρίτσαινας, Φιγαλείας, Αυλώνος κλπ
Τα πευκοδάση με χαλέπιο πεύκη είναι το είδος που επικρατεί αλλά συναντά κανείς τα περισσότερα είδη της μεσογειακής χλωρίδας.

ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ
Στα παραπάνω πλαίσια εκπονήθηκε σχέδιο δράσης για την υποβολή στην UNESCO για συγχρηματοδότηση.
Το Σχέδιο περιλαμβάνει τους ακόλουθους άξονες:

• Πρόγραμμα δημοσιότητας/ ευαισθητοποίησης του τοπικού πληθυσμού και της ολοκληρωμένης περιοχής προβολής
• Γραφείο Μελέτης-Προστασίας-Πληροφόρησης(Κέντρο πληροφόρησης)
• Σχέδιο Προστασίας/ ανάδειξης περιβάλλοντος
• Ανάδειξη και προστασία φυσικού περιβάλλοντος
• Ανάδειξη και προστασία ανθρωπογενούς /πολιτιστικού περιβάλλοντος
• Χωροταξικός Σχεδιασμός
• Προγράμματα Επιμόρφωσης και Εκπαιδευτικές Υποδομές
• Υποστήριξη στο Δίκτυο Επιχειρήσεων της περιοχής

ΟΦΕΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ
Τα κυριότερα αναμενόμενα οφέλη για την περιοχή συνοψίζονται ως εξής:

• Οι αρχές του BR μπορούν να χρησιμεύσουν ως πλαίσιο για την βελτίωση της ζωής των κατοίκων και την εξασφάλιση της αειφορίας στην περιοχή.
• Αυξάνει την ευαισθητοποίηση του τοπικού πληθυσμού, των κατοίκων των πόλεων αλλά και άλλων φορέων σε θέματα περιβάλλοντος και ανάπτυξης.
• Μπορεί να προσελκύσει η περιοχή πρόσθετους πόρους από Προγράμματα. Η αναγνώριση από την UNESCO βοηθάει στις προσπάθειες αυτές
• Σε εθνικό επίπεδο χρησιμεύουν οι περιοχές αυτές ως πιλοτικά μέρη ή «τόποι μάθησης» για εξερεύνηση και εφαρμογή πιλοτικών προσεγγίσεων για την διατήρηση του περιβάλλοντος και την αειφορική ανάπτυξη, εξάγοντας συμπεράσματα που μπορούν να βοηθήσουν άλλες περιοχές.
• Επιπρόσθετα, είναι ένα διακριτό μέσο για τις χώρες να εφαρμόσουν την Agenda 21, την Συνθήκη για τη Βιοποικιλότητα κλπ

Οι καταστροφικές πυρκαγιές του Αυγούστου του 2007 καθιστούν επιτακτικότερη την ένταξη της περιοχής σε προγράμματα προστασίας περιβάλλοντος και ευαισθητοποίησης του τοπικού πληθυσμού.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
• UNESCO MAB Biosphere Reserve Directory Λεπτομέρειες για το δίκτυο BR
• Contact also the National MAB Committees and focal points Δρασεις σε εθνικό επίπεδο

Ελληνική Επιτροπή:
• [email protected]. Επαφή με Γραμματεία UNESCO MAB (Ανθρωπος και Βιόσφαιρα)